Thesis Defense – Kübranur Kalemci (MSCAR)

Kübranur Kalemci – M.Sc. in City and Architecture (Kent ve Mimarlık Yüksek Lisans Programı)

Prof. Dr. Orhan Hacıhasanoğlu  – Advisor

Date: May 12, 2025

Time: 16:00

Location: AB4 – B213

“KÜLTÜREL ETKILEŞIM SÜREÇLERINDE YEREL KIMLIK VE MEKANIN DÖNÜŞÜMÜ: BAYRAMPAŞA YILDIRIM MAHALLESI ÜZERINE MEKANSAL VE SOSYO-KÜLTÜREL BIR İNCELEME”

Prof. Dr. Orhan Hacıhasanoğlu, Özyeğin University

Assoc. Prof. Dr. Güliz Özorhon, Özyeğin University

Assist. Prof. Dr. Candan Ilgın Özülke,  Maltepe University

Abstract:

Küreselleşme ve kültürel etkileşim süreçlerinin yoğun etkileri, yerel ölçekte kimlik oluşumları ile mekânsal yapılanmaları derinlemesine biçimlendirmekte; toplumsal, kültürel ve fiziksel alanlarda yeni etkileşim türlerine zemin hazırlamaktadır. Bu çalışma kültürel etkileşimlerin, yerel kimlik yapıları ile mekânsal pratikler üzerindeki çok katmanlı etkilerini, İstanbul’un Bayrampaşa ilçesindeki Yıldırım Mahallesi örneği üzerinden analiz etmektedir. Göç hareketliliğinin yol açtığı kültürel etkileşim ve mekânsal dönüşüm süreçlerinin iç içe geçmiş olduğu bu mahalle, küresel ile yerelin karşılaşma, çatışma ve melezleşme dinamiklerinin somut olarak gözlemlenebildiği özgün bir bağlam sunmaktadır. Araştırma, küreselleşmenin kültürel boyutuna dikkat çekerek bu sürecin yalnızca homojenleştirici değil, aynı zamanda yereli dönüştüren, yeniden inşa eden ve görünür kılan çok katmanlı doğasına odaklanmaktadır. Çalışma, tümdengelimci bir yaklaşımla kurgulanmış olup; küreselleşme, göç, kültürel etkileşim, yerel kimlik ve melez kimlik gibi kavramlar etrafında, disiplinlerarası bir kavramsal çerçeve üzerine inşa edilmiştir. Bu kuramsal yapı doğrultusunda alan çalışması nitel yöntem yaklaşımıyla yürütülmüş; derinlemesine görüşmeler, gözlemler ve mekânsal analizler gibi nitel veri toplama teknikleriyle elde edilen bulgular, yorumsamacı bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Alan çalışması sürecinde, göçmen toplulukların yerleştikleri mekâna dair üretim ve günlük kullanım pratikleri, kültürel aidiyet biçimleri, kolektif hafıza öğeleri ve nesiller arası kimlik aktarımı kapsamlı biçimde incelenmiştir. Tezin temel araştırma soruları, küresel etkilerin ve kültürel etkileşim süreçlerinin mahalle ölçeğinde yerel kimliği ve mekânsal algıyı nasıl dönüştürdüğünü ortaya koymayı hedeflemektedir. Bulgular, Yıldırım Mahallesi’nde yaşayan Balkan kökenli göçmen toplulukların, geleneksel kültürel kodlarını yeni sosyal ve mekânsal bağlamlara uyarlarken, aynızamanda melez kimlik biçimleri ürettiklerini göstermektedir. Özellikle genç nesillerin yön verdiği bu süreçte küresel kültürle farklı kültürel kimliklerin etkileşiminden doğan yeni kültürel pratikler, geleneksel değerlerle iç içe geçerek hibrit bir kimlik yapısı ve yeni mekânsal formlar ortaya çıkarmaktadır. Bu durum, mahallenin hem kültürel hem de fiziksel düzeyde dönüşümünü beraberinde getirmekte; özgün ama dinamik bir yerel kimlik üretmektedir. Bu çalışma, kültürel küreselleşme ve göç süreçlerinin, mikro ölçekteki, yerel düzene etkilerini anlamaya yönelik özgün bir katkı sunmakta; yerel kimliklerin küresel dinamiklerle nasıl etkileşime geçtiğini sosyo-mekânsal boyutlarıyla birlikte ele almaktadır. Ayrıca, kültürel melezleşmenin sadece farklılıkların bir arada bulunmasıyla sınırlı kalmadığını; kolektif hafızayı, toplumsal aidiyet duygusunu ve mekânsal sahiplenmeyi yeniden şekillendiren aktif bir süreç olduğunu olduğunu ortaya koymaktadır. Elde edilen bulgular, sürdürülebilir ve katılımcı yerel kimlik politikalarının geliştirilmesinde, kültürel etkileşim süreçlerinin dikkate alınması gerektiğine işaret etmektedir.

Keywords: Kültürel etkileşim, yerel kimlik, göç, küreselleşme, melez kimlik, kültürleşme

Bio:

Kübranur Kalemci, 2019 yılında Beykent Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nden (İngilizce) bölüm birincisi olarak mezun olmuştur. Eğitim hayatı boyunca insan odaklı, yaşanabilir ve kimlikli kentler oluşturma anlayışına odaklanarak akademik ve uygulamalı çalışmalara yönelmiştir. Mezuniyetinin ardından özel sektörde iki yıl süreyle mimarlık ofislerinde görev alarak, tasarım ve uygulama deneyimi kazanmıştır. Aynı dönemde, 2021 yılında Anadolu Üniversitesi Kültürel Miras ve Turizm Bölümü'nden mezun olmuştur. Son dört yıldır İstanbul'da kamu sektöründe çalışmakta ve imar uygulamaları ile kentsel planlama konularında aktif rol üstlenmektedir. Kentleşme süreçlerine daha bütüncül bir perspektiften yaklaşmak amacıyla Özyeğin Üniversitesi Kent ve Mimarlık Yüksek Lisans Programı’na katılmış, şu anda tez sürecini tamamlamak üzeredir.